1. GIỚI THIỆU
Tên khoa học: Carassius Auratus Linnaeus (gold fish).
Thuộc học cá chép – cyprinidae.
Phân bố: nguyên sản ở Bắc Á và Đông Nam Á, hiện nay được phân bố rộng rãi ở rất nhiều nước.
Chiều dài: từ 8-13cm, có thể sài tối đa đến 59cm và cân nặng tối đa đến 4.5kg, mặc dù những con như vậy rất hiếm. Trong điều kiện sống tốt, cá Vàng có thể sống trên 20 năm, nhưng hầu hất cá Vàng nuôi trong nhà thường chỉ sống 6 đến 8 năm.
Hiện nay có rất nhiều giống cá Vàng, tất cả chúng đều thuộc những giống cá độc đáo được lai tạo ở Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản. Do sự khác biệt về văn hóa giữa các nước nên cùng một giống Vàng có thể gọi bằng những tên khác nhau. Những giống cá Vàng chính hiện nay là: Cá Vàng Hắc Mẫu Đơn, Cá Vàng Thủy Bao Nhãn, Cá Vàng Đuôi Cánh Quạt, Cá Vàng Thiên Lý Nhãn, Cá Vàng Đầu Sư tử, Cá Vàng Sao Chổi, Cá Vàng Oranda, Cá Vàng VẢy Ngọc, Cá Vàng Đầu Nụ Hoa, Cá Vàng Shubukin, Cá Vàng Đuôi Voan và nhiều giống klhasc nữa. trong đó nổi tiếng nhất là:

• Cá Vàng đuôi cánh quạt: Cá Vàng đuôi cánh quạt thuộc họ Cyprinidae là một giống cá có đuôi phổ biến trên thị trường cá cảnh trên thế giới, thân mình của nó dài hơn cá Vàng Oranda nhưng lại ngắn hơn những giống cá Vàng có đuôi đơn. Cá Vàng đuôi cánh quạt có đầu nhọn và không phát triển to lớn, đối với cá đẹp thì vây đuôi phải dài và trong thước tha. Nó sống khỏe, những người mới chơi cá cảnh nên chọn nuôi giống cá này vì dễ chăm sóc. Cá Vàng đuôi cánh quạt có nhiều màu sắc đa dạng, có thể là màu ánh kim đỏ, màu trắng óng ánh của xà cừ, màu hoa cà, màu cam đo đỏ, màu đóm hoặc màu trắng. Cá Vàng đuôii cánh quạt có thể dài đến 15cm.
• Cá Vàng đầu sư tử: Đỉnh đầu của nó có một khối thịt trong hơi giống đầu sư tử nên nó có tên là cá Vàng đầu sư tử. Đây được xem là một giống cá mảnh mai yếu ớt và không dành cho những người mới chơi cá cảnh nuôi. Chiếc đuôi kép của nó vung vẩy trong giống như đôi cánh bươm bướm nên ta ngắm nhìn từ trên cao, đây là nét quyến rũ của con cá này. Giống cá Vàng đầu sư tử của trung quốc có dáng lưng thẳng hơn giống cá Vàng đầu sư tử nhật Bản, nó vẫn có nét mềm mại và các đường cong. Đường cong này kéo dài đến tận đuôi cá. Cá Vàng đầu sư tử có thể có chiều dài đến 12.5cm.
• Cá Vàng thủy bao nhãn: Đây là một loại cá Vàng không có vây lưng, nhưng đầu của nó không phát triển lớn. Giống cá kỳ lạ này có một bông bóng chứa đầy nước treo ngay dưới mỗi cao mắt, bông bóng nước này sẽ đong đưa qua lại như những quả cầu khi cá bơi. Các bong bóng nước này cũng pahst triển to lớn khi cá lớn lên, và đây là một đặc điểm vô cùng kỳ lạ ở một con cá Vàng thủy nhãn to lớn đã trưởng thành. Cá Vàng thủy bao nhãn nên nuôi trong hồ rộng rão không có những vật nhọn. Giống cá này không dành cho người mới bắt đầu chơi cá cảnh. Các bong bóng nước bắt đầu phát triển khi cá được 6-9 tháng tuổi. Khi cá được 2 năm tuổi thì những bong bóng nước trở nên rất to lớn đến nỗi cá gặp khó khăn khi nhìn. Những bong bóng nước này dễ vỡ và khó lành. Do đó cá dễ bị nhiễm trùng. Cá Vàng thủy bao nhãn có chiều dài khoảng 12.5cm.
• Cá Vàng thiên lý nhãn: Cá vàng thiên lý nhãn là loại cá cảnh phổ biến ở Trung Quốc và Hoa Kỳ. Giống cá này cần được nuôi trong hồ có không gian rộng rãi, không có ánh sáng trong những điều kiện tốt, cá sẽ phát triển bình thường, có thể dài tới 20cm. Giống cá độc đáo này có thân mình dài với những chiếc vây dài. Mắt cá Vàng thiên lý nhãn nhô ra trên đầu giống như giống cá Vàng mắt thiên văn. Nhưng mắt cá Vàng thiên lý nhãn nhìn thẳng, cặp mắt được bao trong một vỏ bọc cứng và mắt xoay chuyển được mọi hướng, khi mới sinh ra, cá Vàng thiên lý nhãn con có cặp mắt bình thường, chỉ bắt đầu lồi ra sau khoảng 1 tháng tuổi. Sau đó, khoảng 3 tháng, mắt của cá mới nhô ra hoàn toàn tạo thành một điểm đặc thù của giống cá Vàng này. Vẻ đẹp của chúng tập trung ở cặt mắt. mắt phải to lớn, nhô ra và cân đối.

Một số tiêu chuẩn của một con cá Vàng thiên lý nhãn xinh đẹp: chiều ngang thân mình của cin cá phải lớn hơn ½ chiều dài thân mình của cá. Mắt phải trồi lên trên đầu, không được có vây lưng, tất cả những vây khác phải mọc thành từng cặp đối xứng nhau, vây đuôi phải chia ra làm hai ngay nhắn xòa ra. Đầu vây phải tròn. Chiều dài tối thiểu của thân mình phải là 5.5cm. Màu sắc của cá có thể là màu ánh kim hoặc màu hoa.

Để hiểu rõ hơn mời bạn đọc truy cập Phân loại cá Vàng nhé!

2. TẬP TÍNH SINH SỐNG
Cá Vàng được nuôi trong bể cạn, non bộ, trong bể kiếng, trong hồ cá từ lâu ở nước ta, không đòi hỏi thức ăn cầu kỳ, yêu cầu nhiệt độ nước và chất lượng nước gắt gao, cá thích nước cũ, có thể chịu mặn tối đa là 10% và chịu được hàm lượng  oxy trong nước thấp. Tuy nhiên không nên dùng nước máy, vì nước máy đã được thanh lọc không đủ chất cho cá ăn, mặt khác trong nước máy có một số chất khử trùng như CL, FL,… cá không chịu nổi sẽ bị bào mòn rồi chết. Nếu bắt buộc phải sử dụng nước máy thì phải lấy nước này đem phơi nắng vài giờ để khử bớt các hợp chất hữu cơ có trong không khí, như vậy nước sẽ có tính chất gần với thiên nhiên, lúc đó mới đổ vào bể nuôi cá được.

3. THỨC ĂN CHO CÁ
Cá Vàng ăn được nhiều loại thức ăn khô hay thức ăn nhân tạo nhưng các thức ăn này cần kèm thêm mồi sống.
Thức ăn tươi sống không những có nhiều chất dinh dưỡng hơn những thức ăn chế biến sẵn mà chúng còn bổ sung chất sơ cần thiết. Khi cho cs ăn thức ăn tươi soosgn cần kiểm tra kỹ thức ăn để tránh cho cá bị nhiễm ký sinh trùng.
Thức ăn tươi sống gồm có: tôm, tép, bo bo, sâu nhỏ, lăng quăng, trùn chỉ. Thức ăn ưa thích của chúng là trùn chỉ. Có thể bổ sung chất dinh dưỡng cho cá bằng đậu hà lan đã được bóc vỏ và đậu xanh giã nhỏ. Cá Vàng háu ăn, tìm mồi liên tục và cũng thải nhiều phân nên cần rút bẩn thường xuyên bằng ống xiphong.

Tìm hiểu rõ hơn về: Thức Ăn cho Cá Vàng

4. KỸ THUẬT SINH SẢN
Sự sinh sản được thực hiện dễ dàng trong một bể nuôi lớn có đầy đủ ánh sáng mặt trời. vào mùa sinh sản, có thể nhận biết cá đực bởi một số đặc diểm sau: nắp mang có những nốt sần đẹp, trên ngực và cơ thể có khi cũng có nốt sần, cá tỏ ra bị kích thích và đuổi theo cá cái và xô đẩy nó; cá đực dùng nốt sần kích thích cá cái. Còn cá cái đến mùa sinh sản cũng có bụng to hẳn ra ở một bên, cá bơi lội chậm chạp, lỗ sinh dục màu đỏ hồng đến đỏ sẫm và hơi lồi ra. Sau một thời gian giao hoan rất hăng, cá cái chui vào trong đám cây cỏ, co mình và quậy mạnh để tiết trứng. Trong lúc đó, cá đực luôn bám sát cá cái và dùng các nốt sần cọ vào đầu vào bụng cá cái để kích thích đồng thời tiết tinh dịch để thụ tinh cho trứng.
Cá sinh sản gần như quanh năm nhưng thích hợp nhất là vào tháng 3, tháng 6. Cá đẻ nhiều đợt. Trứng (độ 1000 cho towsi10.000 cho mỗi con cái) nhỏ và trong suốt, được đẻ gần bề mặt nước, thường dính vào cây cỏ. Cần thận trọng đưa cá bố mẹ ra ngoài, hoặc tốt hơn là mang những cây có dính trứng cá đem ra đặt trong một bể nuôi khác. Cần lưu ý là nước trong ể này phải có cùng nhiệt độ và phẩm chất như nước trong bể cá đẻ.
Sự ấp trứng lệ thuộc vào nhiệt độ (21-24℃), xảy ra trong 4 ngày. Nếu nhiệt độ nước cao hơn thì thời gian ấp sẽ ngắn hơn, chỉ còn 2 ngày rưỡi đến 3 ngày Ngược lại, nếu nhiệt độ thấp thì cá phải ấp trong 6-8 ngày. Cá bột nở ra có thể ăn được tảo và trùng cỏ. Nếu nhìn có cá con đều một màu nâu, ta không hình dung được sự biến đổi về sau để cá xó màu sắc của cá bố mẹ. Màu vàng hay đỏ bắt đầu tay thế màu nâu đồng, điều này chỉ vào khoảng ngày thứ 60 hay 80 và nhiệt độ của nước không quá 20℃. Về hình dạng, cá con được di truyền từ những đặc tính hình thức của cá bố mẹ, đã có thể phân biệt được kể từ những ngày đầu của đời sống của cá con.
Cá con ăn khỏe và lớn nhanh. Sau một tháng, có thể đạt kích thước 2-3cm. Nếu ương nuôi tốt, tỷ lệ sống đặt trung bình 60-70%. Sự trưởng thành sinh dục là khoảng 6 tháng. Để tạo cá sinh sản, cần chịn các cá thể từ 2 tháng tuổi. Được chăm sóc cẩn thận, các cá Vàng nuôi trong bể kính có thể sống tới 5 năm.

Tìm hiểu rõ hơn về: Quá trình sinh sản của Cá Vàng

Nguồn: Thức ăn cho Cá sưu tầm và biên soạn